وجه مشترک اظهارات رسمی و تحلیل‌های رسانه‌ای درباره سفر گروسی به تهران

به گزارش ایسنا، وجه مشترک اظهارات رسمی از سوی کشورها یا نمایندگان آن ها، استقبال از این تفاهم و وجه مشترک تحلیل های رسانه ای نیز این است که ایران با اتخاذ این تدبیر دیپلماتیک، نه تنها آمریکا را مجددا به انزوا کشاند، بلکه موجب گردید تا جلوی صدور قطعنامه شورای حکام و ارسال این موضوعات پادمانی به شورای امنیت گرفته شود، موضوعی که آمریکا پس از شکست در شورای امنیت، به آن چشم امید داشت. 

رویترز با اشاره به خبر ملاقات گروسی با صالحی، به نقل از وی نوشت که این ملاقات سازنده بوده است و فصل جدیدی از همکاری میان ایران و آژانس آغاز شده است.

در این خبر همچنین آمده است: برخی افراد نزدیک به موضوع اعلام داشته اند که احتمال امضای یک توافقنامه جهت اعطای دسترسی به دو مکان مورد نظر به آژانس وجود دارد. گروسی در واکنش به هشدار ایران درخصوص اینکه خود را از فشارهای سیاسی اعمالی از سوی دیگر کشورها نگه دارد، اظهار داشت: (دسترسی به دو سایت) موضوعی است که باید رسیدگی شود و این به معنی رویکرد سیاسی در قبال ایران نیست. آژانس به کشورهای دیگر اجازه نخواهد داد تا بر روی روابطش با دیگر کشورها اثر بگذارند. 

اولیانوف، نماینده دائم روسیه نزد سازمان های بین المللی در وین پس از انتشار بیانیه مشترک، در توئیتی نوشت: موفقیت واقعی! سفر مدیرکل به ایران منجر به توافق های بسیار مهمی شد، از جمله با توجه به دسترسی به ۲ سایت مشخص شده آژانس. این سند دیگری است که ثابت می کند گفت‌وگو مثمر ثمرتر از فشار است. به هر دو طرف تبریک می گویم.

وزارت امور خارجه فرانسه با انتشار پیامی در ۲۷ آگوست نوشت: فرانسه از اعلام توافق بین آژانس و ایران، که براساس آن ایران به بازرسان آژانس اجازه می دهد به دو سایت دسترسی پیدا کنند، استقبال می کند؛ چیزی که آژانس برای چند ماه درخواست کرده بود. این یک گام در جهت درست است. این تعهد از جانب ایران مطابق با اجرای توافق های این کشور با آژانس است. 

سخنگوی وزارت خارجه چین در ۲۷ آگوست اعلام داشت: چین از توافق آژانس و ایران استقبال می‌ کند و حل ‌و فصل اختلافات پادمانی در پی رایزنی ‌های دوستانه را تحسین می ‌کند. امیدوارم که همکاری ‌های دو طرف ادامه یابد و به توافق عمل شود. چین از همه طرف ها می خواهد تا در این راستا نقش سازنده خود را ایفا کنند. بارها ثابت شده که قلدری یک طرفه، موجب افزایش احتمال تقابل می‌شود. اختلافات تنها می ‌تواند از راه مذاکرات کاهش یابد. تمام طرف ‌ها باید تحت شرایط کنونی مسیر درست را ادامه دهند و ضمن استناد به برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، برای حل ‌و فصل دیپلماتیک و سیاسی مسئله هسته‌ای ایران تلاش کنند.

هلگا اشمید، دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا نیز با انتشار توئیتی در تاریخ ۲۶ آگوست، نوشت: خبرهای خوب از تهران درباره همکاری بین ایران و آژانس به گوش می رسد. اتحادیه اروپا به نقش بی طرف و مستقل آژانس اعتماد دارد. در همان زمان، ما کار خود را برای حفظ برجام  با کمیسیون مشترک در هفته آینده ادامه می دهیم. من به نمایندگی از جوزف بورل، رئیس نشست خواهم بود. 

اشتفان کلمنت، رئیس نمایندگی اتحادیه اروپا نزد سازمان های بین المللی در وین با انتشار توئیتی نوشت: من از توافق بین ایران و آژانس برای حل مسائل مربوط به اجرای موضوعات پادمانی استقبال می‌کنم. از کار مهم و بی طرفانه آژانس نیز قدردانی می کنم.

دیوید هال، سفیر و نماینده دائم انگلستان نزد آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز با انتشار توئیتی از توافق حاصله استقبال کرد و نوشت: این خبر بسیار خوبی است که ایران، آژانس را قادر می سازد تا دسترسی های مورد نظر خود را انجام دهد. یک نشانه بسیار مثبت در مورد عملکرد صحیح آژانس و رژیم پادمانی آن. انگلستان پشتیبانی کامل خود را برای گروسی و تیم پادمانی ارائه کرده است. 

نمایندگی دائم چین در وین نیز با انتشار توئیتی نوشت: توافق موفقیت آمیز میان ایران و آژانس بر سر موضوعات اجرای پادمان در ایران را تحسین می کنیم و این نشان می دهد که گفت‌وگو و همکاری نتیجه می دهد، نه یکجانبه گرایی.

بلومبرگ با انتشار خبر صدور بیانیه مشترک نوشت: ایران به کشاکش با آژانس به واسطه ارائه به دو مکان درخواستی پایان داد. ارائه این دسترسی‌ها می‌تواند تلاش‌های آمریکا برای از سرگیری تحریم‌های سازمان ملل را ضعیف‌تر کند. این، همچنین به این معنی است که ایران قصد دارد حمایت اعضای باقیمانده برجام را در برابر تلاش‌های واشنگتن برای فروپاشی برجام حفظ کند.

گاردین در ۲۶ آگوست نوشت: توافق ایران با آژانس، حمایت اتحادیه اروپا از برجام را بیشتر خواهد نمود، چرا که دسترسی به سایت‌ها، سنگ بنای برجام است. این توافق زمانی حاصل شد که گروسی در تهران به مقامات ایرانی وعده داده که در چارچوب اطلاعات کنونی آژانس، درخواست دسترسی دیگری را ارائه نخواهد کرد. درج واژه “داوطلبانه” در بیانیه آژانس، یک امتیاز و برتری برای ایران می باشد، چرا که آژانس سابقا عنوان می‌داشت ایران متعهد به ارائه دسترسی است.

نشریه دیپپلماتیک سابستک با انتشار مقاله ای در ۲۷ آگوست نوشت: اگرچه الان برگزاری جشن شادی برای طرفداران دیپلماسی هسته‌ای ایران زود است، ولی آنچه که قطار از ریل خارج شده توسط دولت ترامپ دانسته می شود، بواسطه دیپلماسی حرفه ای اروپایی‌ها و دیگر طرف‌های شورای امنیت به ریل برگشت. همزمان با ملاقات های گروسی در تهران، رئیس اندونزیایی شورای امنیت سازمان ملل نیز طی نامه ای اعلام کرد این شورا نمی تواند اقدامی درخصوص درخواست آمریکا برای اسنپ بک انجام دهد. برخی ناظران دیپلماتیک اظهار داشتند که احتمالاً این موفقیت در صورتی که ایران از قدرت نمایی اروپایی ها و دست رد جامعه بین المللی به تلاش هفته گذشته آمریکا برای اعمال اسنپ بک راضی نمی شد، رخ نمی داد.

یک رابط دیپلماتیک که بر روی موضوع ایران کار می کند، اظهار داشت که این اقدام ایران، در واکنش به ایستادگی محکم اروپا در برابر اسنپ بک بود و حرکت هوشمندانه ای از سوی ایران بود. این تحولات تا به امروز سبب تقویت برجام شده است.   

نشریه فوربس نیز در ۲۷ آگوست با پرداختن به مزایای برجام و موثر بودن این توافق در محدود کردن برنامه هسته ای ایران، نوشت: با این حال، عربستان سعودی و حزب جمهوری خواه از این توافق راضی نبودند و توسط ترامپ از آن کناره گیری کردند. واقعیت این بود که ایران بمب اتم نمی خواست، و حتی پس از کناره گیری آمریکا از برجام، این کشور در برجام ماند و به همکاری خود با آژانس ادامه داد. توافق این هفته ایران و آژانس هم چیزی جز رویه های استاندارد راستی آزمایی آژانس که برای همه کشورها اجرا می شود، نبوده است. این اقدام نشان داد که جهان می تواند بدون کمک و حضور آمریکا، با ایران بر سر اجرای تعهدات هسته ای اش به توافق برسد.  

وال استریت ژورنال نیز در مقاله ای در ۲۶ آگوست نوشت: ارائه دسترسی به آژانس می تواند به انحراف فشارها از سوی واشنگتن که به دنبال احیای تحریم های ایران است، کمک کند. جمع آوری نمونه ها از دو سایت و همچنین بررسی و اعلام نتیجه در مورد آنها، ماه ها به طول خواهد انجامید که در نتیجه هرگونه از سرگیری تحریم ها را تا قبل از انتخابات ماه نوامبر آمریکا غیر محتمل می سازد. 

جارت بلانک، هماهنگ کننده سابق وزارت امور خارجه آمریکا در امور برجام نیز در چند رشته توئیت نوشت: بخش زیادی از سیاست های ترامپ و پمپئو در مورد ایران، متمرکز بر این ایده است که می توانند به طور قابل پیش بینی و قابل کنترلی، برخی واکنش های مشخص را از دیگر نقش آفرینان این حوزه برانگیزانند؛ به ویژه در مورد ایران که آنها بارها انتظار داشتند تا در برابر رفتارهای تحریک‌آمیز آمریکا واکنش تندی نشان داده و برجام را پاره کند. اما ایران واکنش ‌های خود را منطقی برداشت و اکنون برای بازرسی آژانس توافق کرده است که البته به طور کلی، ارتباطی با برجام ندارد. این توافق، موانع اساسی را برای بازگشت به اجرای بیشتر برجام، برطرف می‌سازد. 

اورشلیم پست در مقاله ای دیگر در ۲۷ آگوست نوشت: به نظر می رسد که اسرائیل و آمریکا روز چهارشنبه هنگامی که جمهوری اسلامی سرانجام  به بازرسان دسترسی به دو سایت هسته ای مورد مناقشه را ارائه کرد، پیروزی بزرگی در تقابل هسته ای ایران به دست آوردند. حال سوال این است که چرا کسی در اسرائیل خوشحالی نمی کند؟ نخست وزیر، وزارت خارجه و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل درخصوص این توافق نظری نداده اند. برخی منابع در داخل وزارت دفاع و دولت اسرائیل، برخی علت ها را در مورد عدم خوشحالی رژیم اسرائیل مطرح کرده اند. نخست اینکه به نظر دولت اسرائیل، دستاورد این توافق بسیار کم و همچنین زمان ارائه دسترسی بسیار دیر شده است. در واقع، این دسترسی ها بایستی در اواسط ۲۰۱۸ ارائه می شد. خیلی ها در اسرائیل معتقد بودند که این لطف آمانو به ایران بود تا زمان کافی به این کشور بدهد تا نشانه ها و مواد موجود را پاک کنند. نکته دوم، اقدام دیرهنگام شورای حکام در سرزنش ایران بود. علیرغم اینکه موضوع در ماه مارس علنی شد، با این حال، شورا در ماه ژوئن علیه ایران قطعنامه صادر نمود. موضوع دیگر این است که مقامات اسرائیلی به دنبال محدودیت های موثر بر برنامه های هسته ای ایران هستند. قطعنامه شورای حکام و ارجاع پرونده به شورای امنیت، به عنوان گامی موثر از سوی اسرائیلی ها دیده می شود. اسرائیل به دنبال دسترسی در هر زمان و هر مکان نیست، بلکه به دنبال تمدید طولانی مدت محدودیت های اعمالی ذیل برجام است. لذا، دسترسی به دو سایت در ایران در راستای هیچ یک از اهداف مذکور نیست. احتمال دارد علت اینکه ایران در این مقطع همکاری می کند، این باشد که اخیرا به طور موفقیت آمیزی دو بار آمریکا را در شورای امنیت شکست داده است. با این دو پیروزی بسیار بزرگ دیپلماتیک، ایران در اعطای این دو دسترسی فنی ناچیز منعطف تر شده است. ایران احتمال می داد که ادامه عدم ارائه دسترسی، سبب اجماع جامعه بین المللی علیه خود شود. با این حال، اسرائیل بیشتر از آنکه نگران جزئیات این توافق باشد، نگران این است که این توافق می تواند سبب کاهش فشار بر ایران در موضوعات نگران کننده تر باشد. 

نشریه بی.ان بلومبرگ کانادا نیز با انتشار مقاله ای نوشت: درج واژه دسترسی داوطلبانه و عدم پرداختن به موضوع جلوگیری از ورود یک بازرس آژانس، به نوعی از جمله نقاط ضعف بیانیه مشترک هستند که گروسی از آنها چشم پوشی نموده است. این مقاله در ادامه آورده است: لحن برخی بندهای بیانیه نیز هشدار آمیز است، از جمله بندی که اعلام کرده در چارچوب کنونی و اطلاعات کنونی، درخواست دسترسی دیگری نخواهد بود. 

نیویورک تایمز با انتشار خبر توافق ایران و آژانس در ۲۶ آگوست نوشت: با این توافق، ایران مسیر دشمنی خود را با جامعه بین المللی بر سر موضوع هسته ای معکوس نمود، که در نتیجه سبب جدایی بین قدرت های جهانی و انزوای فزاینده آمریکا گردیده است. ایران پس از اختلاف شورای امنیت سازمان ملل بر سر احیای تحریم های اقتصادی، نسبت به مواضع سرسختانه پیشین خود نرم تر شده است. 

نشریه انرژی اینتلیجنت در ۲۸ آگوست با انتشار مطلبی نوشت: تهران در این هفته با موافقت برای اجازه دسترسی بین المللی به دو سایت مورد سوال از سوی آژانس، به تلاش واشنگتن برای بازگشت سریع تحریم های سازمان ملل علیه ایران، ضربه زد. اگر این توافق رخ نمی داد، با توجه به اینکه آژانس مجبور به ارائه گزارش عدم پایبندی به شورای امنیت علیه ایران می گردید، دیوار مخالفت شورای امنیت سازمان ملل برای بازگشت سریع تحریم ها در ماه سپتامبر ممکن بود شکسته شود. متن بیانیه مشترک ایران و آژانس حاکی از یک پیشرفت غیرمنتظره در این خصوص می باشد. به واسطه اجازه ورود بازرسان به دو مکان مورد نظر، تهران توانست یک چماق برافراشته شده از سوی واشنگتن را از سر بردارد. احتمال داشت بواسطه عدم حل این موضوع، یکپارچگی موجود در شورای امنیت سازمان ملل در مخالفت با بازگشت سریع تحریم ها شکسته شود. توافق ایران با آژانس پس از ماه ها تلاش آمریکا برای جلب حمایت شورای حکام علیه ایران به بهانه عدم همکاری در دسترسی به سایت های نظامی مشکوک خود حاصل شد. توافق ایران با آژانس با استقبال و خوشحالی طیف وسیعی از کشورها از جمله روسیه و همچنین انگلستان که یک متحد مهم واشنگتن است، مواجه شد.

با این حال، وزارت خارجه آمریکا کمتر خوشحال شد. به گفته یک دیپلمات در وین، واشنگتن از همکاری ایران با آژانس بایستی آرامش بگیرد. اگرچه این همکاری در بحبوحه تلاش های آمریکا در سازمان ملل علیه ایران بود، ولی شرایط برای آمریکا زمانیکه ایران به تعهدات پادمانی اش پایبند نباشد، سخت تر خواهد بود. این رویداد بزرگ دیپلماتیک در یک زمان حساس و به موقع رخ داد و ظاهرا آژانس دیگر هیچ سوالی با توجه به اسناد موجود از ایران نخواهد کرد. این نکته که سوالات آژانس بر مبنای آرشیو اسرائیل بود، سبب ایجاد چالش ها شده بود. به گفته یک منبع دیپلماتیک در وین، ایران قصد داشت که دسترسی را اعطاء کند، ولی آن ها می خواستند موضوع پس از آن خاتمه پیدا کند. لذا، همین اتفاق افتاد و بر اساس بیانیه مشترک، آژانس دیگر سوالی بر مبنای اطلاعات موجود نخواهد داشت. از نظر این منبع دیپلماتیک، این بسیار فوق العاده بود که ایرانی ها به توافق با چنین ادبیاتی دست یافتند. ایران دلیل قانع کننده ای برای اجازه دسترسی داشت؛ چرا که در غیر این صورت، احتمال داشت پرونده این کشور در نشست بعدی شورای حکام به شورای امنیت ارجاع داده می شود. هم اکنون، این مسیر بسته شده است. 

ولادیمیر باتیوک، رئیس مرکز تحقیقات ابعاد منطقه ‌ای سیاست‌ های نظامی آمریکا در انستیتو کانادا و آمریکای روسیه اظهار داشت: توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازرسی از دو مکان در ایران، بهانه برای اقدام علیه برجام و ایران را از آمریکا گرفت. به گفته وی: تروییکای اروپایی شامل فرانسه، انگلیس و آلمان هم که دو ماه پیش قطعنامه ای را در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی برای دسترسی بازرسان به دو سایت هسته ای در ایران به تصویب رساندند، هم اکنون با موافقت ایران با این بازرسی، تلاش های خود را بر اجرای برجام متمرکز می‌کنند. موافقت ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی برای ارائه دسترسی آژانس به دو سایت هسته ‌ای، گامی در مسیر درست است که از شدت تنش ها پیرامون برنامه هسته ای ایران می کاهد. زورگویی آمریکا در آژانس و استفاده از مطالعات ادعایی که مربوط به دوره قبل از همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است، عامل اصلی مخالفت تهران با بازرسی از دو سایت هسته ای بود و در واقع، واشنگتن از این فرصت برای زیر سوال بردن ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران استفاده کرد. موافقت ایران با آژانس در مورد دسترسی بازرسان آژانس به دو سایت هسته ای در این کشور، مسیر اجرای برجام را هموارتر می کند، هر چند که موانع زیادی از سوی واشنگتن برای توقف اجرای برجام بوجود آمده است. شکست آمریکا در بازگرداندن تحریم ها در مورد ایران، سرآغازی بر پایان یکجانبه گرایی این کشور است.

ماییس قربانف، صاحبنظر روس در امور خاورمیانه نیز طی مصاحبه ای گفت: ایران با توافق با آژانس بین المللی انرژی اتمی، یک بار دیگر حقانیت مواضع هسته ای خود را اثبات کرد. ایران با توافق با آژانس بین المللی انرژی اتمی به جامعه جهانی نشان داد که هیچ چیز مخفی در رابطه با ساخت سلاح اتمی ندارد و برنامه هسته ای این کشور، صلح آمیز است. ایران با موافقت با بازرسی دو سایت هسته ای از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی، بهانه را از کشورهای غربی بویژه آمریکا برای فشار بر این کشور گرفت.

قربانف خاطرنشان کرد که نگرانی آمریکا و برخی متحدان آن در مورد برنامه غنی سازی اورانیوم ایران بی اساس است و آنها بخوبی می دانند که با این مواد هسته ای، نمی توان بمب اتمی ساخت. به گفته وی، کشورهای اروپایی از سیاست های آمریکا علیه ایران به ستوه آمده اند و سعی دارند در شرایط جدید، همکاری ها با ایران را گسترش دهند و به همین دلیل، به منافع خود توجه می کنند.

نشریه نشنال با انتشار مطلبی تحلیلی در ۳۰ آگوست تحت عنوان تصمیم ایران برای همکاری با آژانس، بخشی از تهاجم فریبنده دیپلماتیک این کشور می باشد، نوشت: تصمیم این کشور برای همکاری با آژانس را بایستی در راستای تلاش های دیپلماتیک این کشور برای برداشتن تحریم های بین المللی تسلیحاتی دید. از زمان بالا گرفتن تنش ها میان آژانس و ایران بر سر دسترسی به این دو سایت، یک تیم از مقامات ارشد آژانس با دکتر علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در تعامل بودند تا این موضوع را حل کنند و سرانجام در اوایل ماه آگوست و زمانی که ایران سیگنال هایی درخصوص آمادگی برای پذیرش بازرسان در این دو مکان ارسال نمود، پیشرفت قابل توجهی به دست آمد و در نهایت، منجر به سفر گروسی به تهران شد. البته شک و تردیدهایی بر سر اینکه آیا ایران واقعا به مفاد توافق اخیر پایبند خواهد بود یا همانند ۲۰ سال گذشته با تاکتیک های گوناگون آژانس را دست به سر خواهد نمود، وجود دارد. با توجه به مطرح شدن نگرانی ها و سوالات جدید درخصوص فعالیت های گذشته هسته ای ایران و همچنین کاهش تعهدات اخیر ایران ذیل برجام، اولویت اصلی ایران رهایی از تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل می باشد که ریشه اعمال آن ها نیز نگرانی های هسته ای و اشاعه ای بوده است. با این حال، تمامی شاخص ها حاکی از این است که ایران به هدف خود خواهد رسید و تلاش های آمریکا برای همراه نمودن اروپایی ها با خود بر سر این موضوع تاکنون نتیجه ای نداشته است. لذا، علت همکاری اخیر ایران با آژانس نیز در راستای اطمینان از برداشته شدن تحریم های تسلیحاتی در اکتبر می باشد. به گفته یک منبع دیپلماتیک آگاه به مذاکرات جاری، “اولویت ایران، رهایی از تحریم های تسلیحاتی است که به عقیده مقامات ایرانی یک پیروزی عمده دیپلماتیک در برابر آمریکا می باشد. لذا، علت همکاری ایران با آژانس نیز در راستای همین هدف می باشد. حال سوال اصلی این است که آیا ایران پایبند به اجازه دسترسی به بازرسان خواهد ماند؟”

نشریه نیوزویک نیز در مقاله ای تحلیلی به قلم یاکوب ناگل و مارک دوبویتز، رئیس بنیاد ضد ایرانی دفاع از دموکراسی، ضمن تاکید بر ضرورت تقویت مقابله با ایران تا قبل از انتخابات آمریکا در ماه نوامبر و همچنین ارائه پیشنهادهایی برای مقابله با ایران از جمله اتخاذ تدابیر محکمی توسط ترامپ جهت جلوگیری از ورود احتمالی رئیس جمهور بعدی آمریکا به برجام و همچنین همزمان پیگیری یک قطعنامه قوی در شورای امنیت برای اعمال تحریم های گسترده نظامی و تسلیحاتی علیه ایران ایران، نوشت: متاسفانه به نظر می رسد تهران در این دور رقابت با واشنگتن پیروز شده است. زمان لازم برای ترتیب بازدید برای بازرسان تسلیحاتی، جمع آوری نمونه های خاک در سایت ها، تجزیه و تحلیل آنها و صدور گزارش تا قبل از انتخابات ایالات متحده اتفاق نخواهد افتاد.

انتهای پیام