“الف” تا “ی” برنامه هسته‌ای امارات

به گزارش ایسنا، پایگاه خبری عربی پست در گزارشی در رابطه با برنامه هسته ای امارات نوشت: امارات اعلام کرد که این کشور اولین کشور عربی و سومین کشور خاورمیانه است که به برنامه هسته‌ای فعال و تولید برق از این انرژی مجهز می شود. امارات چگونه برنامه هسته ای خود را راه اندازی کرد؟ با توجه به وجود منابع انرژی متعدد اهداف اصلی امارات از این پروژه چیست؟ فواید اقتصادی این پروژه چقدر است و چه خطراتی این پروژه را تهدید می کند؟

در این گزارش آمده است: نیروگاه‌های هسته ای جدید که در منطقه غربی در ساحل و در نزدیکی کشورهای قطر و عربستان واقع است ، اولین نیروگاه‌ها در بین نیروگاه های هسته ای احتمالی در خاورمیانه به شمار می روند این درحالی است که کشور مصر نیز برای ایجاد یک نیروگاه انرژی با چهار راکتور هسته ای برنامه ریزی می کند. عربستان سعودی نیز برای راه اندازی نیروگاه هسته ای و ایجاد توافق همکاری هسته ای با آمریکا تلاش می کند اما دولت ترامپ گفته است چنین توافقی با ریاض امضا نمی کند مگر اینکه تضمین هایی برای عدم گسترش سلاح هسته ای بدهد.

در ادامه این گزارش آمده است: نکته قابل توجه این است که امارات در راه اندازی برنامه هسته ای خود نسبت به چیزی که مشخص کرده بود تاخیر زیادی داشت ، همچنین به نظر می رسد که فواید این برنامه در زمانی که مورد بررسی قرار گرفت با شرایط کنونی متفاوت است زیرا کاهش قیمت نفت و افزایش کارایی انرژی های جایگزین و تجدیدپذیر منجر به کاهش فواید اقتصادی این پروژه شدند.

همچنین الگویی که اماراتی ها در تاسیس این پروژه در پیش گرفتند بیشتر شبیه یک الگوی تجاری است بنابراین گفته می شود که برنامه آن ها منجر به افزایش کارشناسان داخلی و عربی در زمینه انرژی هسته ای نمی شود این درحالی است که ایجاد کارشناسان داخلی یکی از دستاوردهای اصلی مورد انتظار از چنین پروژه هایی به شمار می رود. علاوه بر این نگرانی های زیادی نسبت به برنامه هسته ای امارات از جمله تاثیر بر محیط ریست همسایگان و مهم تر از آن تنش های موجود در منطقه خلیج(فارس) وجود دارد، زیرا برنامه هسته ای امارات نقطه ضعفی دیگر برای این کشور ثروتمند عربی در برابر ایران و بازوهای آن در منطقه به شمار می رود.          

امارات چگونه برنامه هسته‌ای خود را ایجاد کرد؟

یکی از تفاوت های برنامه هسته ای امارات این است که این برنامه حاصل یک ایده مشترک از سوی کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) بود؛ در دسامبر 2006 شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس یعنی کویت، عربستان، بحرین، امارت، قطر و عمان اعلام کردند که این شورا مجوزی برای بررسی استفاده از مسالمت آمیز از انرژی هسته ای صادر کرده است. فرانسه در همان ابتدا برای همکاری با آن ها در این زمینه موافقت کرد اما تفاوت بزرگ تر و مهم تر این است که ایران متعهد شد در زمینه تکنولوژی هسته ای به آن ها کمک کند.

در فوریه 2007 شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس با آژانس بین المللی انرژی اتمی توافق کردند که در زمینه بررسی فواید انرزی هسته ای در منطقه همکاری کنند و عربستان سعودی بحث و بررسی این برنامه فرضی برای تکمیل شبکه برق منطقه ای را برعهده گرفت.

پروژه‌ای تجاری که بر روی کارشناسان داخلی تمرکز ندارد

در آوریل 2008 کشور امارات به طور مستقل سیاستی فراگیر در رابطه با برنامه هسته ای منتشر کرد و اعلام کرد که نیاز آن ها به برق که در سال 2008 میلادی 15.5 گیگا وات است در سال 2020 به 40 گیگا وات خواهد رسید و گاز طبیعی تنها می تواند نصف این حجم را برآورده کند و این کشور دیگر خواهان واردات زغال نیست زیرا آثار منفی بر روی محیط زیست و امنیت انرژی دارد این درحالی است که بررسی ها نشان می دهد انرژی تجدیدپذیر تنها می تواند 6 الی 7 درصد انرژی مورد نیاز در سال 2020 را تامین کند.

بعد از آن دولت امارات اعلام کرد که این کشور ترتیبات ساخت و راه اندازی نیروگاه های مستقل هسته ای به صورت پروژه مشترک برای سرمایه گذاران خارجی را انجام خواهد داد و این پروژه همانند اسکله های مستقل تولید آب و انرژی که 60 درصد آن برای دولت و 40 درصد آن برای شرکا است، خواهد بود. مساله قابل توجه این است که امارات برای اداره برنامه هسته ای خود به جای استفاده از کارشناسان داخلی بر پیمان کاران خارجی تکیه کرد و این امر نشان دهنده محدود بودن نقش کارشناسان داخلی در این پروژه است.

در نیمه سال 2009 کشور امارات از سه شرکت بین المللی درخواست خدمات کرد، در دسامبر 2009 امارات اعلام کرد که یک پیشنهاد کنسورتیوم به ریاست شرکت کپکو کره را پذیرفته است و این کنسورتیوم شرکت های سامسونگ، هیوندای، دوسان کره و وستینگهاوس آمریکا را شامل می شود. بنابراین کشور امارات با شرکت کپکو توافق کرد که چهار نیروگاه در یک سایت ایجاد کنند.

ارزش این قرارداد که شامل ساخت، راه اندازی و سوختگیری چهار واحد است به 20.4 میلیارد دلار می رسد و قرار است که کنسرسیوم نیز طی 60 سال راه اندازی مشترک 20 میلیارد دلار سود ببرد.(لازم به ذکر است که بر اساس این قرارداد کار راه اندازی این نیروگاه ها بر عهده کره ای ها است.)

در مارس 2010 شرکت کپکو قراردادی به ارزش 5.59 میلیارد دلار با شرکت های سامسونگ و هیوندای برای ساخت اولیه امضا کرد. شرکت کپکو بعد از آن مدعی شد که دلیل انتخاب این شرکت از سوی امارات از میان رقیبان فرانسوی و آمریکایی و ژاپنی هزینه ی پایین ساخت و کوتاه بودن زمان ساخت است.

در آوریل 2010 موسسه انرژی هسته ای امارات درخواستی برای دادن مجوز و ارزیابی محیط زیستی سایت خود داد؛ سایتی که در منطقه براکه در سواحل این کشور و در 53 کیلومتری غرب منطقه الرویس و 300 کیلومتری غرب ابوظبی قرار دارد.

در ژوئیه 2020 یعنی تقریبا بیشتر از 11 سال بعد از انجام مناقصه و با تاخیر فراوان موسسه انرژی هسته ای امارات اعلام کرد که ساخت واحد 2 به پایان رسیده  و تقریبا 92درصد واحد 3 و 85 درصد واحد 4 ساخته شده است.

نگرانی همسایگان

بر اساس گزارشی که در روزنامه نیویورک تایمز منشر شده است با توجه به اینکه کشورهای غربی و اسرائیل در رابطه با برنامه هسته‌ای با ایران مشکل دارند و از سوی دیگر تنش های شدیدی بین کشورهای حاشیه خلیج (فارس) وجود دارد، برخی تحلیلگران برنامه هسته‌ای امارات را ایستگاه جدیدی برای مشکلات امنیتی و زیست محیطی می دانند. همچنین برخی کشورهای عربی دیگر مانند عربستان سعودی درحال برنامه ریزی برای راه اندازی نیروگاه های هسته ای هستند. کشور امارت به منظور کاهش نگرانی های همسایگان اعلام کرد که از برنامه هسته ای خود تنها برای استفاده از انرژی بهره می برد.

ابوظبی با استناد به همکاری خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی و توافق با آمریکا در این زمینه تلاش می کند دلایلی بیاورد که ثابت کند برنامه هسته ای آن ها مسالمت آمیز است و به دنبال غنی سازی اورانیوم و یا ساخت بمب هسته ای نیست.

اما در مقابل خطرات جدی وجود دارد و کارشناسان نسبت به سلامت راکتورهای هسته ای امارات و موقعیت آن هشدار داده اند. در این راستا سال گذشته کشور قطر شکایتی در رابطه با نیروگاه براکه تقدیم هیات بین المللی نظارت هسته ای کرد و این نیروگاه را خطری جدی برای ثبات منطقه و محیط آن توصیف کرد. مساله ای که کشور قطر را نگران کرده این است که فاصله نیروگاه هسته ای براکه به این کشور کم تر از فاصله آن تا ابوظبی است.

آیا امارات به انرژی هسته ای نیاز دارد؟

کشور امارات اعلام کرده است که هدف از ساخت نیروگاه هسته ای این است که دیگر به نفت متکی نباشد و با راه اندازی چهار واحد هسته ای که کره جنوبی آن ها را طراحی کرده است ، یک چهارم برق کشور تامین می شود. این کشور همچنین اعلام کرده است که گاز طبیعی و انرژی های تجدیدپذیر مایحتاج آن ها را برآورده نمی کند و آن ها قبل از فکر کردن به برنامه هسته‌ای این منابع انرژی را مورد بررسی قرار داده بودند. این درحالی است که امارات یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان سوخت فسیلی در جهان هستند. با این وجود با توجه به امکان استفاده امارات از انرژی خورشیدی برخی کارشناسان به برنامه هسته ای این کشور مشکوک هستند.

آیا هدف نهایی امارات دستیابی به سلاح هسته ای است؟

برخی کارشناسان معتقدندکه از جنبه راهبردی دستیابی امارات به انرژی هسته ای مشکلی بزرگ به شمار می رود زیرا این کشور به سرعت از سیاست بی طرفی و عدم دخالت در امور دیگران خارج شد و به طور فعال وارد درگیری های موجود در خاورمیانه و شمال آفریقا شد.

از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند انرژی هسته ای فواید اقتصادی در منطقه خلیج(فارس) ندارد زیرا این کشورها بهترین منابع انرژی خورشیدی را دارند بنابراین اهتمام ورزیدن امارات به راه اندازی نیروگاه هسته ای ممکن است در راستای دستیابی به سلاح هسته‌ای باشد.

انتهای پیام