۳ خطر بزرگ پوکی استخوان

پوکی استخوان یا استئوپروز (Osteoporosis)، یک بیماری خاموش است که علائم مشخص و بارزی ندارد و مختص دوره سالمندی است. این بیماری هم زنان را درگیر می‌کند و هم مردان را، اما در زنان به این دلیل که بعد از یائسگی، هورمون‌های زنانه دیگر ترشح نمی‌شوند، شایع‌تر است.

پوکی استخوان در ایران شیوع بالایی دارد. تازه‌ترین آمار وزارت بهداشت حاکی از این است که بیش از ۶۰ درصد افراد بالای ۵۰ سال در ایران درگیر این بیماری هستند. آماری نگران‌کننده که می‌گوید؛ از هر ۲ زن یک نفر و از هر ۴ مرد یک نفر در سنین بالای ۵۰ سال شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تجربه می‌کنند. این آمار در بین افراد بالای ۷۰ سال، حدود ۸۰ درصد است؛ یعنی از هر ۵ فرد بالای ۷۰ سال، ۴ نفر پوکی استخوان دارند. این در حالی است که بسیاری از زنان و مردان بالای ۷۰ سال کمترین آگاهی و اطلاعی درباره این بیماری ندارند و حتی یک بار هم برای سنجش تراکم استخوان اقدام نکرده‌اند!

موضوعی که در پوکی استخوان اهمیت بالایی دارد، این است که این بیماری منجر به شکستگی استخوان‌ها در نواحی مختلف بدن می‌شود. یعنی مهم‌ترین پیامد این بیماری، شکستگی استخوان‌ها است که در نواحی لگن، ستون فقرات و مچ دست بیشتر از بقیه نواحی بدن رخ می‌دهد.

به گفته آمارها شکستگی لگن، شدیدترین نوع شکستگی ناشی از پوکی استخوان در ایران شناخته می‌شود. چراکه ۲۰ تا ۵۰ درصد افرادی که دچار شکستگی لگن ناشی از پوکی استخوان می‌شوند، در همان ۶ ماه تا یک سال اولِ بعد از شکستگی می‌میرند.

۳ عضو مهم بدن که زیاد دچار شکستگی می‌شوند

دکتر افشین استوار، رئیس مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در این رابطه توضیح می‌دهد: شکستگی استخوان‌ها ناشی از پوکی استخوان در هر استخوانِ بدن ممکن است رخ دهد، اما در ۳ ناحیه بیشتر از بقیه رخ می‌دهد؛ مچ دست، مهره‌های ستون فقرات و لگن.

دکتر استوار می‌گوید: شکستگی لگن، شدیدترین نوع شکستگی ناشی از پوکی استخوان محسوب می‌شود و بسیار خطرناک است. خطرش آن قدر بالا است که از هر ۲ نفر مبتلا به شکستگی لگن، یک نفر می‌میرد.

به گفته استاد دانشگاه استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۲۰ تا ۵۰ درصد مرگ و میرهای ناشی از شکستگی لگن در همان ۶ ماه تا یک سال اولِ بعد از شکستگی اتفاق می‌افتد. یعنی احتمال مرگ کسی که در یک سال اول بعد از شکستگی لگن فوت کند، ۲۰ درصد است که آمار بسیار بالایی محسوب می‌شود.

دکتر استوار می‌گوید: نکته مهم دیگر این است که شکستگی لگن منجر به ناتوانی زیادِ فرد می‌شود. حدود ۸۰ درصد این افراد بعد از شکستگی دیگر نمی‌توانند به آن سطح تحرک و فعالیت‌های بدنی قبل از شکستگی برگردند. ۵۰ درصد آنها برای راه رفتن حتما به عصا یا کمک دیگران نیازمند می‌شوند. اصلا یکی از دلایل مرگ فرد، همین ناتوان شدن در تحرک و فعالیت بدنی است.

خطرات شکستگی ستون فقرات؛ کوتاه شدن قد و خمیدگی قامت

یکی دیگر از ناحیه‌هایی که به دنبال ابتلا به پوکی استخوان آسیب‌پذیر می‌شود، ستون فقرات است. دکتر استوار در این باره می‌گوید: «یکی از عوارض شکستگی ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان، کمردرد مزمن و ناتوان‌کننده است. کوتاهی قد هم یکی دیگر از تبعات آن است. چراکه شکستگی یک یا چند مهره باعث کاهش ارتفاع ستون فقرات می‌شود. شکستن مهره‌ها علاوه بر کوتاهی قد، در برخی از موارد منجر به خمیدگی قامت فرد هم می‌شود.

به گفته رئیس مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، از هر ۲ مورد شکستگی مهره‌ها، یک مورد توسط فرد تشخیص داده نمی‌شود و بنابراین پیگیری هم نمی‌شود. درحالی‌که اگر فردی دچار ضربه‌ای ناگهانی در لگن یا ستون فقرات شد، حتما باید به پزشک مراجعه کند تا چک شود که شکستگی اتفاق افتاده یا نه.